διαβάζουμε Αρχοντούλα Διαβάτη

«…γιατί επύρωνε θείος Ιούλιος μήνας»

Με την κάρτα του ενδοδοντικού διέσχισε την Τσιμισκή και άρχισε να κοιτάει τους αριθμούς απέναντι στην Αγίας Σοφίας. Εδώ ήταν, στο ΜΕΓΑΡΟ ΔΙΟΝΥΣΙΑ. Χρόνια περνούσε απέξω και δεν έτυχε να διαβάσει το όνομα, ψηλά στην είσοδο.

     

Στα Διονύσια, μια μπαρόκ είσοδο θυμάται, είχαν έρθει μαθήτριες με τη Λουκία να δουν τη ΒΙΡΙΔΙΑΝΑ του Μπουνιουέλ – δούλευε ταξιθέτης ο Πάνος εδώ. Απ’ όλη την ταινία θυμόταν μόνο τη σκηνή με το γλέντι στο μακρινάρι τραπέζι –Μυστικό Δείπνο που η ξεδοντιάρα ζητιάνα μέσα σε γέλια και ξεφαντώματα είχε σηκώσει το φουστάνι της να βγάλει φωτογραφία την ομήγυρη-το ασανσέρ σταμάτησε στον πέμπτο. Χτύπησε και μπήκε στο δροσερό προθάλαμο -πίνακες στους τοίχους- ο γιατρός δεν είχε έρθει ακόμα, θα έμενε να τον περιμένει μια ωρίτσα ή θα έκαμνε καμιά βόλτα.

      Βόλτα, σίγουρα. Βγήκε πάλι μέσα στον αστραφτερό καύσωνα -τα πεζοδρόμια πάνω κάτω αχνίζοντας γεμάτα γυναίκες και κορίτσια που είχαν δώσει ραντεβού στον εαυτό τους, να χαζέψουν τις εκπτώσεις. Πέρασε την Τσιμισκή κουνώντας το κεφάλι δεξιά κι αριστερά, γνέφοντας «όχι» σε προνομιακές προτάσεις για αδυνάτισμα, σπα ή διακοπές, τσαλακώνοντας αδιάβαστα τα φυλλάδια που μοίραζαν φιλότιμα νεαρά κορίτσια -γωνία Καρόλου Ντίλ.

    Στην Αριστοτέλους μπήκε στο βιβλιοπωλείο και ζήτησε τη ΜΑΙΤΕΝΑ -΄Απαιχτες νούμερο 2. Κάθισε στο βάθος στο τραπεζάκι και άρχισε να μελετάει χαμογελώντας τα σκίτσα της ανατροπής που είχε γεννήσει το πενάκι της δαιμόνιας Αργεντινής σκιτσογράφου. Ώστε έτσι ήταν και οι άλλες γυναίκες. Γι’ αυτό λένε πως ήμαστε ξεχωριστή φυλή, αδύνατη η συνεννόηση με το άλλο φύλο. Όταν γύρισε σπίτι μετά τον οδοντίατρο, περασμένες δύο, έφαγε πρόχειρα και κάθισε μπρος στο κομπιούτερ. Τι να διαβάσει κανείς το καλοκαίρι. Τα βιβλία ίσως που μάζεψε ολόκληρη τη χρονιά μετά από κριτικές και βιβλιοπαρουσιάσεις, το θερινό τεύχος των περιοδικών ή κλασική λογοτεχνία σαν καλό παιδί. Όμως όχι. Ήθελε την ελευθερία της. Να διαβάσει καναδυό καινούργιους τίτλους που ανακάλυψε μόνη της- τη νέα έκδοση του Μπαρτ, ημερολόγιο πένθους για παράδειγμα, ή απλά να βάλει σε τάξη τη βιβλιοθήκη της- πάει κι αγοράζει βιβλία που έχει ήδη και τά’ χει για χαμένα - ΣΙΛΒΕΡ ΑΛΕΡΤ - ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥ - ΚΑΛΕΣΤΕ ΤΩΡΑ - στην πιο καίρια στιγμή της τηλεοπτικής ευωχίας, μέρα ή νύχτα με τις αστυνομικές σειρές από κανάλι σε κανάλι-ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΕΤΕ - ΚΑΛΕΣΤΕ ΤΩΡΑ ΣΤΗ ΓΡΑΜΜΗ ΖΩΗΣ Η ΣΤΗΝ ΑΜΕΣΗ ΔΡΑΣΗ - Βλέπεις Ζωή είναι αυτό που συμβαίνει όταν εσύ περί άλλα τυρβάζεις.

Ο νέος Μπαρτ και ο παλιός Μπαρτ-ασύγκριτα ενδιαφέρων στα ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΩΤΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ που της είχε χαρίσει παλιά η Νίκη. Σηκώνεται να ψάξει στη βιβλιοθήκη το παλιό αγαπημένο βιβλίο. Αδύνατον να το βρει, να δει τις παλιές της υπογραμμίσεις, το αστέρι που βάζει όταν αναγνωρίζει σε κάποιες αράδες κάτι που έχει ανακαλύψει και η ίδια. Δεν το βρίσκει. Βρίσκει άλλα βιβλία -της έρχεται να τα χαιρετήσει σαν παλιούς γνωστούς- χρόνια είχε να τα ξεφυλλίσει. Την περίμεναν εκεί αναπνέοντας με υπομονή μερικές φορές με τον τίτλο ανάποδα βαλμένο, σε λάθος ράφι: έλληνες με έλληνες, ποίηση με ποίηση περιοδικά με περιοδικά -ξένη πεζογραφία- ελληνική πεζογραφία- σε ξεχωριστό ράφι τα πολύ καινούργια αδιάβαστα βιβλία, αυτή ήταν η στοιχειώδης κατάταξη στη βιβλιοθήκη της.

Θυμάται κανένα απόσπασμα ερωτικού λόγου; Ερωτευόμαστε σχεδόν καθ’ υπόδειξιν. Κάποιος-σε ανύποπτο χρόνο- σου μιλάει ενθουσιασμένος για κάποιον άλλο. Κι εσύ «αγοράζεις» και την κατάλληλη στιγμή, σαν έτοιμος από καιρό, αυτόν, τον περί ού ο λόγος πας κι ερωτεύεσαι.

ΦΕΥΓΩ ΑΛΛΑ ΘΑ ΞΑΝΑΡΘΩ,
από εκδόσεις Νησίδες 2014

Ο συνταγματάρχης στην αιώρα

   Χρειάζεστε μετρητά τώρα; Αγοράζουμε χρυσά και ασημένια κοσμήματα στις καλύτερες τιμές της αγοράς. Τα αρπαχτικά είχαν απλώσει τα χέρια τους και χαμογελούσαν προς το μέρος του. Σας επισκεπτόμαστε στο χώρο σας. Μετρητά γρήγορα, εύκολα και με απόλυτη εχεμύθεια. Cash now. Cash now. Cash now. 

  Ενεχυροδανειστήριο και στη γειτονιά τους, δυο μάλιστα. Διαφημίζονταν με όμορφα στιλπνά τρικάκια – μια κοπέλα με χαμογελαστά μάτια και μια δεσμίδα χαρτονομίσματα των πενήντα ευρώ στα χέρια να ανοίγουν σε μια πολλά υποσχόμενη βεντάλια. Όνειρο ήταν ή εφιάλτης; Θυμήθηκε το έγκλημα του Ρασκόλνικοφ και το κοινωνικό έργο του. Ναι, εφιάλτης ήταν.

     Είχε μαζέψει σ’ ένα μαντίλι τους σταυρούς των παιδιών και τρία χρυσά δόντια της μάνας του, τα δαχτυλίδια του αρραβώνα τους και την αλυσίδα που της είχε χαρίσει μαζί και εκείνη την αρχαία Ζorki. Πουλούσε μαζί και το παλιό του πάθος για τη φωτογραφία, μαζί και την μαυρόασπρη εποποιία της νεότητάς του. Την προηγούμενη Δευτέρα τέτοιες πόρτες πάλι δεν είχε βγει να χτυπήσει αλλά μηδέν εις το πηλίκον. Πάρκαρε το μηχανάκι δίπλα στην Οσία Ξένη και έσπρωξε την τζαμόπορτα απέναντι. Στο ισόγειο ήτανε.

   Δεν υπήρχε ρευστότητα. Δεν υπήρχε τίποτε. Η σύνταξη που θα αργούσε ακόμα και οι λογαριασμοί που τρέχανε, η Μαρία τους άνεργη και ο Γιωργάκης, ο μόνος εργαζόμενος στην οικογένεια και δεν τους προλάβαινε. Άνοιγε καθημερινά το καθαριστήριο και έβγαζε μόνος του δουλεύοντας του σκοτωμού το οχτάωρο. Το διδακτορικό του μπορούσε προσωρινά να περιμένει.

     Καλημέρισε, ρώτησε, έδωσε, πήρε, βγήκε. Ήξερε, θα κερδοσκοπούσαν εις βάρος του. Το επιτόκιο του φάνηκε δυσανάλογα μεγάλο, αλλά και πάλι δεν ήταν σίγουρος. Είχε ανάγκη τα λεφτά, αυτό ήταν το μόνο σίγουρο. Πέρασε απέναντι το δρόμο και μπήκε στο Μαρινόπουλο.

    Η Μαρία, όταν γύρισε το κλειδί στην πόρτα άφησε το βιβλίο που διάβαζε στον καναπέ και σηκώθηκε να βάλει τραπέζι. Μέχρι να κόψει τη σαλάτα και να σερβίρει τη μακαρονάδα, μπήκε κι ο Γιωργάκης και σε απαρτία η οικογένεια κάθισαν να φάνε.

    Μετά η Μαρία πήγε στο κομπιούτερ και οι άντρες άναψαν τσιγάρο. Ο συνταγματάρχης δεν έχει κανέναν να του γράψει. Γκαμπριέλ Γκαρσία Μαρκές. Η μητέρα κάθισε στον καναπέ κι άρχισε να φυλλομετράει το βιβλίο.

   Μια ιστορία για την υπόκωφη βία της αδικίας. Η μητέρα διάβασε τη σελίδα που ήταν βαλμένη ως σελιδοδείκτης στη μέση του βιβλίου. Η Μαρία είχε κρατήσει σημειώσεις.

  Μια πόλη παρακμιακή, ο ηλικιωμένος συνταγματάρχης και η άρρωστη γυναίκα του, ορφανεμένοι από τον θάνατο του γιου τους, με έναν κόκορα που είναι ό,τι τους άφησε η πώληση μιας ραπτομηχανής, ζουν τη χαμοζωή τους, εξαθλιωμένοι, σχεδόν οριακά συγκεντρώνοντας χρήματα για το φαί και τα φάρμακα της ημέρας. Πάντως κάθε Παρασκευή ο συνταγματάρχης πηγαίνει στο λιμάνι περιμένοντας το ταχυδρομείο . Ένα γράμμα , ένα «ευχαριστώ» από την πατρίδα για την προσφορά του, μια σύνταξη που δεν έρχεται κι όλο μεταθέτει δονκιχωτικά παραπέρα την ελπίδα, τη ζωή τους την ίδια Ο διάλογος με τη γυναίκα του είναι ακριβώς ο διάλογος του ιδαλγού με τον Σάντσο Πάντσα. «Τι μπορούμε να κάνουμε αν δεν μπορέσουμε να πουλήσουμε τίποτα» επανέλαβε η γυναίκα « Έχουμε ακόμα σαράντα πέντε μέρες για ν’ αρχίσουμε να το σκεφτόμαστε αυτό», είπε ο συνταγματάρχης. «Και στο μεταξύ, τι θα τρώμε;».Ρώτησε κι άρπαξε το συνταγματάρχη από το γιακά της φανέλας. Τον τράνταξε με δύναμη «Πες μου τι θα τρώμε». Κι εκείνος αγνός, σαφής, ανίκητος, «ΣΚΑΤΑ», απάντησε. Όπως ο ΒΛΑΝΤΙΜΙΡ κι ο ΕΣΤΡΑΓΚΟΝ οι δυο κλόουν από το παράλογο θέατρο του Σάμουελ Μπέκετ –περιμένοντας τον ΓΚΟΝΤΟ– έτσι κι ο συνταγματάρχης ένα σύμβολο πια, μεταθέτει διαρκώς το θάνατο και κάτω από το υπνοβατικό φως και την αγωνία της κάθε μέρας μάχεται μέχρις εσχάτων. Τελειώνει η μια μέρα κι αρχίζει η άλλη. Απελπισία και διάψευση αλλά μέχρι τον τελευταίο σπασμό σαρκάζει μαχόμενος.

   Η μητέρα νύσταξε. Έβαλε το χαρτί στη θέση του και τράβηξε για το κρεβάτι της χαμογελώντας.

                                                                                                      γράφει η Αρχοντούλα Διαβάτη

"Με χίλιους τρόμους γενναίος" Ο Διαμαντής Αξιώτης γράφει δέκα εννέα διηγήματα- δορυφόρους του «φόβου».

Ο φόβος, πηγή έμπνευσης και στη λογοτεχνία.

«Οι ποιητές κατοικούν έξω απ’ τον φόβο. Κι όπως ο ήλιος φωτίζει απ’ ευθείας, κι εκείνοι: μιλούν απ’ ευθείας. Παλάμη δεν δύναται να τους κλείσει το στόμα, να δεσμεύσει το θείο τους πάθος.»

Ήξερε καλά τι έγραφε ο Νικηφόρος Βρεττάκος. Κι η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ το ίδιο, όταν έλεγε: «Αχ οι μυρωδιές του έρωτα

Απ’ τις γλάστρες-μασχάλες…

Αλλά και στο φόβο

Λιγοθυμάς με τη μουσική του πλανόδιου

Μην είναι η τελευταία της ακοής σου συνουσία.

Θέλω να γράψω ένα ποίημα

Για του φόβου την παντοδύναμη παρουσία».

Ο Καβαλιώτης συγγραφέας  Διαμαντής Αξιώτης αξιολόγησε την του φόβου «παντοδύναμη παρουσία», αρκετά χρόνια πριν από την έκδοση του καινούργιου του βιβλίου, την έκανε κύριο άξονα γύρω από τον οποίο στροβίλισε τις ιστορίες του, άλλοτε εμπνευσμένες από παραμύθια της Ανατολής κι άλλοτε από τον πλούτο των ελληνικών αρχαίων κειμένων, μα κι απ’ τους θησαυρούς της σύγχρονης ελληνικής πεζογραφίας. Ακόμη και «δάνεια» από αμερικανική λογοτεχνία μπορεί κανείς να συναντήσει. Είναι φανερό, άλλωστε, ότι η κάθε ιστορία του «ακουμπά» πάνω σε γνώσεις επίκτητες που αποκόμισε ύστερα από ενδελεχή μελέτη συγγραμμάτων με παρεμφερές θεμέλιο. Η φαντασία συνυφαίνεται με την πραγματικότητα κι ο μύθος ντύνεται επάξια με το άμφιο «ρεαλιστικός».

Το πρώτο που προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση στον αναγνώστη είναι το πολυτονικό σύστημα γραφής. Αξιοθαύμαστο στις μέρες μας, επειδή η πολυτονική ορθογραφία εξακολουθεί να έχει αξία προσφέροντας την ικανότητα ανάλυσης και σύνθεσης των λέξεων, καθώς και ένα πολιτιστικό σύνδεσμο με το παρελθόν, ανάμεσα σε άλλα πρακτικά και αισθητικά οφέλη . Πέραν αυτών είναι αδιάψευστος μάρτυρας της βαθιάς μόρφωσης του συγγραφέα, γεγονός που προσδίδει κύρος στο όνομα και το έργο, για τους νέους αναγνώστες, που δεν πρόλαβαν να γνωρίσουν τον Διαμαντή Αξιώτη μέσα από την πολύχρονη και πολυσχιδή παρουσία του στα ελληνικά γράμματα κι έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με δικό του βιβλίο.

Η δεύτερη ευχάριστη έκπληξη είναι η ποικιλία της θεματολογίας στις δέκα εννέα ιστορίες του. Από την αυτοχειρία απελπισμένου στρατιώτη, στην περιπέτεια λαθρομεταναστών εξ Αλβανίας, σαν άλλος Γκορίτσας, ο Αξιώτης, περιγράφει με κινηματογραφικό ρυθμό γεγονότα και καταστάσεις και «χτίζει» χαρακτήρες που κινούνται λες και τους ακολουθούν κάμερες κι όχι μάτια. Ακριβό δώρο η αυθόρμητη μετατροπή της πολυθρόνας του αναγνώστη σε κάθισμα σκοτεινής αίθουσας και η περιπλάνησή του μέσα στη ζωή του Ντουρίμ απ’ «Τα λάφυρα» – για παράδειγμα- ή να μένει κι αυτός στη στάση «Μπάτμαν» με την βασανισμένη Βενίσα ή να μοιράζεται την αγωνία, το άγχος, το χτυποκάρδι του Τσέχου Ζέλιεφ στο ταρτάν της άκαρπης αναμέτρησης, μέχρι να φτάσει στο τελευταίο ανατολίτικο παραμύθι, εκεί όπου ο συγγραφέας θα τον οδηγήσει σαν άλλος Dan Brown , με τρόπο συναρπαστικό , σε ήρεμες θάλασσες και γαλήνια ψυχή.

Μια τρίτη και σημαντική παράμετρο που θα αναγνωρίσει ο αναγνώστης στη γραφή του Αξιώτη είναι η πληθώρα εκφραστικών μέσων, η αφηγηματική τεχνική, κυρίως σε πρώτο πρόσωπο, τα επίθετα, οι παρομοιώσεις, οι μεταφορές, η ζωντανή ρέουσα γλώσσα, το ελκυστικό λεξιλόγιο, οι ποιητικές φράσεις, οι εξαίσιες εικόνες που μια και μόνη σειρά μπορεί να σχηματίσει, η εναλλαγή συναισθημάτων που προκαλούν και η πληθώρα υπερρεαλιστικών στοιχείων που γοητεύουν, συναρπάσουν, συγκινούν και «ταξιδεύουν».

Ο Διαμαντής Αξιώτης είναι συγγραφέας με γόνιμη φαντασία, με αίσθηση του βάρους των ενστίκτων στη συμπεριφορά, με ανησυχίες, έρωτες, συνεχείς προσηλώσεις και προβληματισμούς όσον αφορά στην ελληνική κοινωνία- να μη ξεχνάμε κα τις μυθιστορηματικές δράσεις στον τόπο του- αλλά και στην έννοια της εν γένει ανθρώπινης συλλογικότητας, θα μπορούσα δε να πω , ότι είναι μια ξεχωριστή περίπτωση λογοτέχνη, η οποία αντιστέκεται σε εύκολα σχήματα και κατηγοριοποιήσεις. Εάν δεχθούμε ότι η έννοια «ηθογράφος» σχετίζεται με εκείνον που εξετάζει τα εξωτερικά στοιχεία ενός φαινομένου και τις εκδηλώσεις μιας εσωτερικής κατάστασης, που υπερβαίνει τοπικά και χρονικά πλαίσια, τότε άνετα μπορούμε να χαρακτηρίσουμε το βιβλίο «Με χίλιους τρόμους γενναίος» και ηθογραφικό. Άλλωστε, το πολυσύνθετο περιεχόμενό του κινείται και με άξονα την ατομική περιπέτεια και πιο ειδικά την παθογένειά της σε σχέση και σύγκρουση με την κοινωνική νομοτέλεια. Υποθέτω ότι θαυμάζει, μεταξύ άλλων, τον νατουραλισμό ενός Ζολά. Συγκεκριμένα, ο νατουραλιστής συγγραφέας καταγγέλλει μέσα από το έργο του την κοινωνική εξαθλίωση και, γενικά, τις απαράδεκτες συνθήκες στις οποίες είναι αναγκασμένοι να ζουν οι περισσότεροι άνθρωποι. Όμως ο ίδιος, θα τολμήσω να πω, ότι τον εμπλούτισε με τη φροϋδική θεωρία για την ερωτική ορμή και την επιθυμία, δίνοντάς μας αυτά τα ιδιαίτερα διηγήματα, μικρά σε έκταση, τα οποία αντιμετωπίζουν την ανθρώπινη διαδρομή και μοίρα με τον τρόπο που της αξίζει: δηλαδή με βία, χιούμορ ή σαρκασμό αλλά και ερωτικό πάθος, μα και με δέος και, βεβαίως, με φόβο .

Θα κλείσω το σημείωμα - σχόλιό μου με την τελευταία φράση που διαβάζει ο αναγνώστης στο οπισθόφυλλο του βιβλίου: «ο συγγραφέας παρακολουθεί τους ήρωές του με τρυφερότητα, αλλά και λεπτή ειρωνεία να διεκδικούν, μολονότι δειλοί και άτολμοι, το δικαίωμα στη ζωή και να εξεγείρονται εντέλει «με χίλιους τρόμους γενναίοι».

γράφει ο Παύλος Λεμοντζής

αντιγραφή από Κ-Τύπος /καθημερινός τύπος της Καβάλας

αναδημοσίευση με την άδεια του αρθρογράφου

Μινωΐτες ! Το ανάκτορο της Κνωσσού

3D αναπαράσταση του Ανακτόρου του Μίνωα στην Κνωσσό

Προετοιμασία για την επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο που ανέδειξε ο sir Arthur Evans. Η Κνωσός εντοπίστηκε το 1878 από το Mίνωα Kαλοκαιρινό. Ο A. Evans άρχισε συστηματικές ανασκαφές το 1900, οι οποίες συνεχίστηκαν έως το 1931 με την ανακάλυψη του ανακτόρου, μεγάλου τμήματος της μινωικής πόλης και των νεκροταφείων. Έκτοτε συνεχίζονται οι ανασκαφές στην ευρύτερη περιοχή της Kνωσού από την Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή και την ΚΓ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.

Τα τζιτζίκια σηματοδοτούν το καλοκαίρι

Πρόσκληση για ζευγάρωμα, αλλά και κύκνειο άσμα η μουσική των τζιτζικιών στην καλοκαιρινή εξοχή. Τα δύσμοιρα ζουν ως νύμφες μες το χώμα περί τα δεκαεπτά χρόνια και αν κατορθώσουν να γίνουν έντομα κάπου την Άνοιξη ζουν ίσα με το καλοκαίρι προσπαθώντας να συνβρεθούν με ένα ταίρι για αναπαραγωγικούς λόγους και μετά  την ηδονή να αφήσουν τον μάταιο κόσμο μας.

Η αρχή ενός ωριαίου  ντοκιμαντέρ για τα τζιτζίκια, που ξεκίνησε από το 2007 και ελπίζουν να έχουμε μια τελική έκδοση το καλοκαίρι του 2017, του σκηνοθέτη Samuel Orr με μουσική από το"Ardor"του Βρετανού  συνθέτη Dexter

 https://vimeo.com/66688653